ERCP (Endoskopik Retrograf Kolanjio Pankreatografi) Nedir?
ERCP (Endoskopik Retrograf Kolanjio Pankreatografi) safra yolları, karaciğer, safra kanalları ve pankreası görüntülemek için kullanılan bir tıbbi işlemdir. Teşhis ve tedavi yöntemi olarak kullanılan ERCP, gastoenteoroloji uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedir. Hem endoskopik hem de radyolojik olan bu işlem kullanılan yöntem sayesinde vücutta kesi açılmadan sindirim boşlukları kullanılarak gerçekleştirilir. Bu sayede hastanın rahat bir operasyon süreci geçirmesi sağlanmaktadır.
ERCP Hangi Durumlarda Yapılır?
ERCP, genellikle safra yolları hastalıklarını yaşamakta olan kişilerde rastlanan taş, tıkanıklık, darlık veya iltihaplanma durumların teşhis ve tedavisi için ERCP işlemi yapılabilmektedir.
Kişilerde görülen pankreatik hastalıklarına bağlı iltihap, kistler ya da tümörler gibi pankreatik hastalıkların teşhis ve tedavisinde ERCP yaygın olarak yapılmaktadır.
Gastrointestinal kanama şeklinde yaşanmakta olan mide ya da bağırsak kanamalarında sıklıkla ERCP yapılabilmektedir. Bu durumda, kanayan bölgeye doğrudan müdahale edilerek tedavi edilebilmektedir.
Sphincter of Oddi disfonksiyonu olarak adlandırılan ve buna bağlı; safra yollarını ve pankreas kanalını boşaltan kasın işlevselliğini kaybettiği durumlarda ERCP uygulaması yapılabilmektedir.
ERCP Kimlere Yapılır?
ERCP uygulaması safra, pankreas ve karaciğer problemlerinin tedavisi için kullanılmaktadır. Buna bağlı olarak da
- Safra yolları ve pankreasın tanı ve tedavisi gereken kişiler
- Safra yollarındaki tıkanıklık nedenlerinin belirlenmesi gereken kişiler
- Safra taşı tedavisi görmesi gereken kişiler
- Pankreatik kanal problemleri olan kişiler
- Safra yolları veya pankreas noktalarında kanseri şüphesi bulunmakta olan kişiler
- Pankreas iltihabı veya kronik pankreatit rahatsızlıkları bulunan kişiler
- Biliyer sistem hastalıkları gibi sklerozan kolanjit hastalığı bulunan kişilere yapılabilir.
ERCP nasıl yapılır?
ERCP (Endoskopik Retrograf Kolanjio Pankreatografi) safra yolları ve pankreası görüntülemek için kullanılan bir tıbbi işlemdir. Bu işlem sırasında, bir endoskop yani ince ve esnek bir tüp hastanın ağızdan geçirilir. Ardından safra yollarına ve pankreasa doğru ilerletilir.
Bu süreçte de kontrast madde denilen bir boya ürünü enjekte edilmesi eşliğinde istenen organların röntgen görüntülerine ulaşılmış olunur. ERCP ayrıca, safra yollarındaki tıkanıklıkları veya taşları tedavi etmek için kullanılan yenilikçi bir yöntemdir. Bu uygulama hastalara bir sedasyon altında yapılır ve genellikle birkaç saat sürmesi muhtemeldir.
Yapılan işlemlere sırasıyla değinmek gerekirse;
Endoskopun yerleştirilmesi:
İlk olarak, ağızdan bir endoskop yerleştirilir ve yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağı boyunca ilerletilir.
Safra yollarının bulunması:
Endoskop safra yollarına ulaştığında, kontrast madde enjekte edilerek safra yolları röntgenle görüntülenir.
Gerekli tedavilerin yapılması:
ERCP aynı zamanda safra yolu taşı, tıkanıklık, darlık, kistler veya tümörlerin tedavisinde de kullanılır. İşlem sırasında, doktor aynı zamanda örnekler alarak, safra yolu ve pankreas kanallarının içini inceler.
ERCP sonrası:
İşlem sonrası, hasta birkaç saat gözlem altında tutulur. Genellikle aynı gün taburcu edilirler.
ERCP, ciddi komplikasyonlar riski taşıdığından, her zaman deneyimli bir gastroenterolog tarafından yapılmalıdır. Komplikasyonlar arasında pankreatit, kanama, enfeksiyon ve safra yolu hasarı gibi problemler bulunabilir.
ERCP Alternatif Yolları Var Mıdır?
ERCP Alternatif Yolları elbette ki bulunmaktadır. ERCP’nin alternatif yolları bazı durumlarda ERCP ile karşılaştırılabilir sonuçlar ortaya çıkarabilir.
MRCP (Manyetik Rezonans Kolanjiyopankreatografi): Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılarak safra yolları ve pankreas kanalları görüntülenir. Bu işlem sırasında kontrast madde enjeksiyonu yapılmaz ve invaziv değildir. MRCP, safra yolu taşları, tümörler ve darlık gibi hastalıkların tanısında kullanılır.
EUS (Endoskopik Ultrasonografi): Endoskopik bir probun kullanılmasıyla ultrasonik dalgalar gönderilerek pankreas ve safra yollarının görüntüleri elde edilir. EUS, özellikle pankreas kanseri ve pankreas kistlerinin teşhisinde ve tedavisinde uygulanır.
PTC (Perkütan Transhepatik Kolanjiyografi): Karın duvarı delinerek safra yollarına bir iğne yerleştirilir ve kontrast madde enjekte edilerek safra yolları görüntülenir. Bu işlem invazivdir ve genellikle ERCP’den sonra ikincil bir seçenek olarak tercih edilir.
Laparoskopik kolanjiyografi: Açık bir cerrahi işlemle, safra yollarına ulaşılarak kontrast madde enjekte edilerek safra yolları görüntülenir.
ERCP Komplikasyonları Nelerdir?
ERCP Komplikasyonları bazı durumlarda nadirde olsa yaşanabilmektedir. Bu tarz ortaya çıkabilecek olan komplikasyonlar ise kanama, pankreatit, kolanjit, perforasyon ve kardiyopulmoner komplikasyonlar yaşanabilmektedir. Doktorun müdahalesi ile süreç normal seyrine döndürülmektedir.
ERCP Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?
ERCP sonrası beslenme, ilk birkaç saatin içerisinde aç durumdaki hastaya sıvı ürünler verilebilir. İlk etapta beslenme düzeninde su, çorba gibi gıdalar olabilir.
İlk birkaç gün içerisinde ise gerekli olan beslenme şekli; sindirimi kolay olan ürünlerden yana olmalıdır. Örneğin: çorba, pirinç, haşlanmış sebzeler, yoğurt ve yumuşak meyveler şeklinde tüketilmesi uygundur.
Yavaş yavaş normal beslenmeye geçiş sürecinde de hekim önermesi doğrultusunda da bir beslenme izlenmelidir. Bu süreç içerisinde de yağlı, baharatlı, kızartılmış ve ağır gıdaların tüketiminden kaçınılmalıdır.
İşlem sonrasında bol sıvı tüketilmesi özellikle önemlidir. Bu sayede vücudun yeterli şekilde hidrasyonunu sağlar ve iyileşmeyi destekler.
Alkol gibi zararlı madde alımı da kesilmelidir. Çünkü alkol tüketmek, safra yolu ve pankreas üzerinde olumsuz etkileri olabileceğinden, ERCP sonrası bir süreliğine alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
ERCP Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
ERCP Sonrasında bazı hususlar bulunmaktadır. Bunları esas alarak yaşam sürmek daha kısa sürede hastanın kaliteli yaşama dönebilmesine imkân tanır. Peki, ERCP Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir gelin hep birlikte bakalım.
Hastanın iyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken noktaların başında izlem gelir. Bu sebeple; hastanın sağlık durumu yakından izlenmelidir. Bu izlem anestezi, ilaçlar ve prosedürün ciddiyetine bağlı olarak birkaç saat ile birkaç gün arasında değişebilir.
İstirahat etmesi de yine uygulama sonrası öneli bir husustur. Özellikle işlemin yeni tamamlanmasını ardından birkaç saatlik süreçte istirahat etmek önerilir. Daha sonra, fiziksel aktivitede yavaş yavaş artış gösterilmeli, ancak ağır kaldırma veya zorlayıcı aktivitelerden de özellikle uzak durulması sağlanmalıdır.
ERCP sonrası beslenmenin önemi bir hayli fazla. Çünkü, hastanın semptomlarına ve sağlık durumuna bağlı olarak bir beslenme düzeni tercih edilmelidir. Özellikle bıl sıvılı, hafif ve kolay sindirilebilen gıdaların seçilmesi tavsiye edilmektedir. Bu şekilde doğru beslenme neticesinde vücudun iyileşme süreci de olumlu yönde etkilenir.
ERCP Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
ERCP Zor Bir İşlem Midir?
ERCP tedavisi gayet kolay ve pratik bir işlem olarak tercih edilmektedir. Aynı zamanda safra kesesi, safra yolları ve pankreas tümörleri gibi istenmeyen oluşumlar yaşın ilerlemesi ile kanalların tıkanmasına sebep olabilir bu gibi durumlarda büyük kolaylık sunar.
ERCP Neden İstenir?
Endoskopik Retrograd Kolanjiopankreatografi, yapılma nedeni safra yollarındaki taş oluşumlarıdır. Bu tıkanıkların kolayca ortadan kaldırılması için sıklıkla ERCP tekniği tercih edilir.
ERCP İşlemi Kaç Saat Sürer?
ERCP uygulaması başlandığı andan itibaren; genellikle 30 ila 40 dakika kadar sürebilmektedir. Yapılan işlemin ardından ise 3 ila 4 saat arası hastalar, hastanede gözlem altında bulundurulur. Yani bu işlem oldukça kolay bir şekilde uygulanabilir ve hastaları gün içerisinde taburcu edilebilir.
ERCP Endoskopi Nasıl Yapılır?
ERCP endoskopi yapılması öncesinde gerekli anestezi hastaya uygulanır. Gereken endoskopi cihazı eşliğinde ağızdan girilerek; yemek borusu ve mideye ulaşılarak buradan da onikiparmak bağırsağına ulaşılır.
Son aşama olarak da safra kanalının ve pankreas kanalının da yer alan papilla bölgesinde gerekli görüntüleme sağlanır.