Endoskopi Nedir?
Günümüzde tıp alanında oldukça yaygın olarak kullanılan Endoskopi, çeşitli bazı hastalıkların teşhis edilebilmesi adına kullanılan bir yöntemdir. Ciltte kesi yapılmasına gerek kalmadan minimal bir kameradan görüntü alma işlemi olarak ilerleyen süreçte uzman doktorların hastalık hakkında bilgi sahibi olması ve tanı koyulması için büyük bir yardımcıdır. Tanı koymanın yanı sıra bazı durumlarda tedavi edici özelliği de bulunan endoskopi, cerrahi bir işlem olmadığı için oldukça güvenilir bir yöntemdir.
Endoskopi Neden Yapılır?
Endoskopi, günümüzdeki en sık yaşanan problemlerden biri olan sindirim sorunlarına doğru teşhis koyulmasında kullanılan etkili bir yöntemdir. Kapalı bir alan olan mide, bağırsak ve yemek borusu kanallarının iyi durumda olup olmadığını gözle görmeden teşhis etmek doktorlar için neredeyse imkansızdır. Bu aşamada devreye giren endoskopi yöntemi, bu bölgedeki organların kontrolünün sağlanarak doğru teşhis konulmasında başrol oynamaktadır.
Hasta vücudunda herhangi bir kesi yapılmadan, ağız ve makat gibi sindirim yolları kullanılarak gerçekleştirilen Endoskopi, her gün daha çok gelişerek ilerleyen tıp yöntemlerinden biridir. Hastanın şikayetine göre şekillenmekle birlikte sindirim kaynaklı birçok problemin teşhisinde kullanılmaktadır.
Endeskopi Hangi Durumlarda Kullanılır?
Gastroenteroloji uzmanları tarafından yapılan Endoskopi, ucunda bulunan ışık ve kamera sayesinde kesi ve ameliyat gerektirmeden uygulanan bir yöntemdir. Mide, bağırsak ve yemek borusunda oluşan yaralar, polip ya da tümör gibi durumların tespit edilmesi için kullanılmaktadır. Ağız ya da makat yolu kullanılarak yapılan endoskopi yöntemi sonrası hastanın şikayeti üzerine tanı koyulmaktadır. Hatta eğer tespit edilen bir kitle varsa ve şartlar uygun ise endoskopi yöntemi ile çıkarılabilmektedir. Bazı kronik durumlarda ise doktor takip amaçlı endoskopi işlemi uygulayabilmektedir. Bunlar;
- İshal
- Ağız kokusu
- Reflü
- Hazımsızlık
- Kilo Kaybı
- Bulantı / Kusma
- Göğüste yanma hissi yaşayan hastalardan doğru tanı koymak için endoskopi istenebilmektedir.
Sizin de bunlara benzer şikayetleriniz varsa Üsküdar Özel Hürrem Sultan Hastanesi uzman doktorlarına danışabilir ve endoskopi için sürecinizi başlatabilirsiniz.
Endoskopi Kimlere Yapılır?
Gözle görülmesi mümkün olmayan hastalıkların tanı, teşhis ve tedavisinde kullanılan endoskopi, genellikle mide ve bağırsakta şikayetleri olan kişilere yapılabilmektedir. Bununla birlikte detay vermek gerekirse;
- Yutma şikayeti yaşayan kişilere
- Reflü ve mide ağrısı, mide ekşimesi şikayetlerinde
- Daha önce mide cerrahisi ve endoskopi geçiren kişilerde
- Kansızlık problemi olanlarda
- Bulantı, kusma, halsizlik ve ateş sorunu yaşayanlarda
- Göğüste yanma hissi yaşayanlarda
- Birden kilo kaybı yaşanması durumlarında
- Ağızdan kan gelmesi ya da siyah dışkı yaşanması halinde
- Mideye hortum takılarak beslenen hastalara mide kateteri yerleştirmek için amacıyla
- Makatta kırmızı kan gelen kişilere
- Bağırsağında polip, divertikül ya da tümör bulunan kişilerin rahatsızlıklarının tespit edilmesi için
- Mide ve bağırsaklarda yaşanan şüpheli belirtilerden parça alınması gereken kişilerde endoskopi işlemleri gerçekleştirilebilmektedir.
Endoskopi Nasıl Yapılmaktadır?
Endoskopi öncesinde mide ve bağırsakların incelenebilmesi için hastanın bir önceki gece saat 12’den sonra hiçbir besin tüketmemesi gerekmektedir. Endoskopi uygulanması işlemi süresince hasta duruma göre lokal ilaçlarla uyutulmaktadır. Hastanın ağzına özel bir dişlik takılmaktadır. Bu dişlik hem hastanın rahat etmesini hem de doktorun işlem yapabilmesini kolaylaştırmaktadır. Cihaz hastanın ağzına yerleştirildikten sonra boğaza bir sprey jel sıkılmaktadır. Ardından hasta sol tarafa döndürülmekte ve endoskopi cihazı hastanın ağzından midesine doğru ilerletilmektedir. Cihazın ucunda bulunan kamera ile tüm bölge taranmakta ve özel bir cihaz ekranından görüntüler alınmaktadır.
Kalın bağırsakları kontrol etmek için hastaya kolonoskopi yapılması gerekilen durumlarda ise; hastaya genel ya da lokal anestezi yapılmaktadır. Ucunda mikro kamera bulunan cihaz hastanın makatından girilerek kalın bağırsağa doğru ilerletilir. Doktorun gerekli görmesi halinde buradan biyopsi için parça da alınabilmektedir.
Endoskopi Çeşitleri Nelerdir?
Endoskopi hasta şikayetinin durumuna, yapılış biçimine ve yapılacak bölgeye göre çeşitlere ayrılmaktadır. Bu çeşitlere değinmek gerekirse;
Özofgogastroduodenoskopi (Üst GİS Endoskopisi)
Özofgogastroduodenoskopi, onikiparmak bağırsağı, yemek borusu ya da mide şikayetlerinden kaynaklı durumların tanısı için kullanılan bir yöntemdir. Endoskopinin tercih edilmesinin nedeni olan küçük bir kamera aracılığı ile ağızdan bu bölgelere giriş yapılmaktadır. Bu sayede yemek borusu, mide ve bağırsak bölgelerinde görüntüleme yapılmaktadır. Özofgogastroduodenoskopi, yöntemi ile tanı koyulmasının yanı sıra biyopsi alınabilmekte ya da eğer varsa polipler çıkarılabilmektedir. Ayrıca kanamayı durdurabilecek endoskopi tedavi yöntemleri uygulanabilirken, bu bölgelerde yaşanan darlık ya da yapışıklık durumlarını çözmek için genişletme işlemi uygulanabilmektedir.
Kolonoskopi (Alt Gastrointestinal Sistem Endoskopisi)
Genellikle hastaların korktuğu ama aslında oldukça basit olan bir yöntem olan Kolonoskopi, endoskopi cihazının makattan girilmesi yolu ile uygulanmaktadır. Makattan gönderilen küçük bir kamera ile bu bölgedeki kalın bağırsak ve ince bağırsağın son kısmı incelenmektedir. Özellikle 50 yaş üzeri kişilerin kolon kanserine yakalanma ihtimalleri yüksek olduğu için kontrol amaçlı olarak doktor talebi ile her 5 yılda bir yaptırılması gerekmektedir. Eğer ailede genetik kolon kanseri geçmişi varsa bu kişiler kolonoskopiyi ihmal etmemelidir.
Kapsül Endoskopi
Sindirim sistemi sorunları için kullanılan bir yöntem olan kapsül endoskopi, sadece tanı amaçlı kullanılmaktadır. Kapsül şeklinde mikro boyutlardaki bir kameranın yutulması ile görüntü alınan bu yöntem, 72 saat sonra vücuttan atılmaktadır. Geleneksel yöntemler olan ağız ya da makat yoluyla yapılan endoskopiye göre daha kolay ve teknolojik olan bu yöntem hastaların stresini azaltma konusunda da oldukça etkili olmaktadır. Risk taşımamakla birlikte hasta sindirim sistemi organlarında gezen bu kameranın işleyişini hissetmemektedir. Sadece tanı koymak için uygulanan ve tedavi için kullanılamayan bir yöntemdir.
Çift Balonlu Enteroskopi
Çift balonlu enteroskopi, onikiparmak bağırsağı ve kalın bağırsağın arasında kalan ince bağırsağın incelenebilmesi için uygulanan bir yöntemdir. İç içe geçen iki tüp ucuna yerleştirilen iki adet balonun bağırsak duvarlarında ilerlemesi ile uygulanmaktadır. Tanı yöntemi olan çift balonlu enteroskopi, ulaşılması zor bu alanlarda etkili bir yöntemdir.
Endoskopik Retrograd Kolanjiyo Pankreatografi (ERCP)
Safra kesesi ya da pankreas kanalındaki taş ve bu böyledeki iyi-kötü huylu darlık yaşanması durumlarının tanısında kullanılan bir yöntemdir. Eğer safra yolunda ya da pankreas kanalında taş oluşmuşsa bu bölgedeki taşlar, balon ya da basket adı verilen cihazlar yardımıyla hasta ameliyat edilmeden çıkarılabilmektedir. Duodenoskop adı verilen endoskopi cihazı ile ağız yolundan oniki parmak bağırsağındaki papilla yater adı verilen küçük delik tespit edilmektedir. Sonrasında ise X ışını kullanılan bir cihazın görüntüleme yapması sağlanmaktadır.
Dar Bant Görüntüleme (NBI)
Sindirim sisteminde bulunan mukozadan ve damarlarda özel bulunan filtreden yararlanarak bu iki etkenin yarattığı kontrastın birleşmesi ile yapılan endoskopi işlemidir.
Kromoendoskopi
Bağırsak bölgesindeki sorunların tanısını gerçekleştirmek için uygulanmaktadır. Bu yöntem ile bağırsak yüzeyine özel bir boya gönderilmekte ve bu sayede patolojilerden daha iyi ve daha doğru görüntü sağlanmaktadır.
Endoskopik Ultrason (EUS)
Bu yöntem en önemli endoskopi araçlarından biri olmaktadır. Endoskopik ultrason sayesinde görülmesi ve tanı koyulması zor erken pankreas tümörleri, safra yolu ve safra yolunun bağırsağa açıldığı bölge tümörlerinin teşhisi konulmaktadır. Endoskopi cihazına mikro ultrason probu yerleştirilmesi ile uygulanmaktadır. Sadece tanı koymak değil ayrıca dokudan biyopsi almak ve ameliyata gerek kalmadan mide ve pankreas kisti arasına stent koyulmasında da yardımcı olan bir yöntemdir.
Sıkça Sorulan Sorular
Endoskopi Öncesi Nelere Dikkat Edilmelidir?
Endoskopiye son 12 saat kala hasta yeme – içme işlemini bırakmalıdır. İşlem yapıldığı esnada bağırsak ve midenin temiz olması doğru teşhis için büyük önem taşımaktadır.
Endoskopi Sonrası Şikayetler Nelerdir?
Endoskopi sonrası hastada geçici; boğaz ağrısı, halsizlik, karın ağrısı ve nefes zorluğu görülebilmektedir.
Endoskopi Sonucu Kaç Günde Çıkar?
Endoskopi sonucu 3 gün içerisinde teslim edilmektedir.
Endoskopi Kimlere Uygulanmaz?
Sindirim kanalı tıkanıklığı ve yutma problemi olan kişilere endoskopi uygulanamamaktadır. Ayrıca kalp pili olan hastalara da mecbur kalınmadıkça uygulanma yapılmamaktadır.